Jeśli chcesz odpowiednio wyeksponować swoje ulubione zdjęcia i obrazy, musisz pamiętać, że nie tylko rama ma znaczenie. Ważną rolę pełni też passe-partout.
Passe-partout to kawałek tektury lub papieru z czworokątnym, okrągłym lub owalnym otworem, w który wstawiane jest zdjęcie, rysunek, grafika itp. Passe-partout stanowi dodatkowe bezpośrednie obramowanie obrazu, tło i „warstwę” między samym obrazem a ramą.
Passe-partout jest elementem projektowania oraz obróbki końcowej obrazu i pełni przede wszystkim funkcję estetyczną. Pozwala na stworzenie dodatkowego i wyjątkowego efektu, który podkreśli walory dzieła, nada mu głębi i wyrazistości. Odpowiedni wybór passe-partout wzmacnia wrażenia estetyczne odbiorcy i stanowi przedłużenie samego obrazu.
Passe-partout może wizualnie zwiększyć szerokość ramy lub oddzielić od niej obraz silnym akcentem kolorystycznym. Dzięki niemu można wstawić do ramy obraz dużo mniejszy niż sama rama a otwór w odpowiednim kształcie może pomóc dopasować geometrię obrazu i ramy, np. gdy jedno jest owalne a drugie prostokątne.
Oprócz tego passe-partout pełni funkcję ochronną. Chroni obraz przed wpływem czynników zewnętrznych — wilgoci, promieni słonecznych, uszkodzeń mechanicznych. Ze względu na grubość tektury zapobiega interakcji warstwy barwnej ze szkłem, co w przypadku na przykład rysunków wykonanych węglem drzewnym lub pastelami jest konieczne.
Na passe-partout można umieszczać napisy wyjaśniające, autografy i tabliczki z nazwiskami autorów i tytułami prac, nie uszkadzając w tym celu ramy czy samego obrazu.
Warto zapamiętać kolejność podejmowania decyzji – najpierw wybieraj passe-partout pasujące do obrazu (nie do ściany, mebli lub zasłon), a następnie ramę. I nie zapominaj o najważniejszej rzeczy – w tym zestawieniu dominować powinien obraz.
Przy wyborze passe-partout musisz skupić się na dwóch kluczowych kwestiach – kolorze i szerokości.
Jeśli obraz został wykonany w czerni i bieli, wybór passe-partout będzie łatwy. Do rozważenia pozostają kartoniki w kolorze białym, czarnym lub szarym. Jeśli wybierzesz szare tło, obraz będzie wyglądać neutralnie. Kolor biały może wizualnie podkreślić pracę i wysunąć ją na pierwszy plan. Czerń natomiast da efekt „okna”, przez które obserwator może podziwiać dzieło. Jasne passe-partout wizualnie rozszerza i „rozjaśnia” obraz, ciemne – jakby kompresuje, ogranicza, ale czasami może w nieoczekiwany sposób nasycić kolory i dodać im wyrazistości.
Passe-partout do prac kolorowych może być bardziej zróżnicowane. Eksperymentując z kolorowym lub czarno-białym klasycznym stylem, możesz wizualnie nadać pracy głębi, powiększyć ją lub położyć akcent tylko na konkretne jej elementy. Aby osiągnąć ten ostatni efekt, wystarczy wybrać passe-partout w kolorze lub odcieniu detali, które chcesz podkreślić.
Niewłaściwie dobrane odcienie lub tony mogą wyjątkowo niekorzystnie wyciszyć kontrast i kolor obrazu, okazać się zbyt ostre i ciężkie. Dlatego skoncentruj się przede wszystkim na kolorystyce obrazu. Wybieraj barwy„pokrewne” – to znaczy te obecne w samym obrazie w postaci dominującej gamy kolorów lub odcieni pochodnych. W przypadku dzieł z przewagą ciepłych barw zdecyduj się na ciepłe dopełnienie, a w przypadku zimnych – zimne.
Drugą ważną kwestią jest oczywiście szerokość. Zbyt wąskie tło połączy się z ramą, tym samym nie spełniając swoich zadań, a zbyt szerokie odwróci uwagę od samej pracy. Standardowo dla prac w najbardziej powszechnym formacie 30 × 40 cm wybierana jest szerokość od 80 do 120 mm na profesjonalne wystawy i od 50 do 80 mm do użytku domowego, ponieważ przestrzeń ściany domowej jest mniejsza, niż tej w galerii. Istnieją również specjalne programy, które wybierają optymalny rozmiar passe-partout dla obrazu o określonych wymiarach.
Należy pamiętać, że prawidłowo dobrane passe-partout w żadnym wypadku nie powinno „gryźć się” z dziełem, a wręcz przeciwnie, powinno je harmonijnie kontynuować, uzupełniać i podkreślać.
Zdj. główne: Toa Heftiba/unsplash.com
