Czym jest poligrafia i co w pracy robi poligraf?

Chociaż polski rynek poligraficzny jest największy w Europie, mało który Polak wie, czym konkretnie zajmuje się poligrafia i jakie usługi oferują zakłady poligraficzne.

Poligrafia zajmuje się różnymi aspektami druku na wszystkich etapach jego tworzenia, łącznie z przygotowaniem i wykończeniem. To branża, która ma ogromny wpływ na całą gospodarkę i zajmuje się drukiem m.in. książek, opakowań, czasopism i magazynów, plakatów, banerów oraz ulotek.

Długa tradycja poligraficzna

Kiedyś poligraf nie miał łatwego zadania, ponieważ pierwsze prasy drukarskie z XV wieku wymagały każdorazowo ręcznego układania masywnych czcionek. Przez to książki były raczej dobrem luksusowym i trafiały do niewielkiej części społeczeństwa. Dzisiaj poligrafia ma do dyspozycji nowoczesne technologie oraz innowacyjne techniki komputerowe, które usprawniły cały proces i rozszerzyły go na skalę masową. Drukowanie jest szybsze, tańsze i ogólnodostępne.

Nie tylko drukowanie

Choć większość z nas kojarzy poligrafię głównie z drukowaniem, to cały proces obejmuje trzy etapy:

• Prepress, czyli przygotowanie materiałów do druku – obejmuje opracowanie projektu, obróbkę tekstu lub grafiki i w końcu przygotowanie matrycy, która trafi do maszyny drukarskiej i pozwoli na przeniesienie obrazu na wybrany materiał.
• Press, czyli właściwy druk – to oczywiście naniesienie obrazu na materiał (papier, tkaninę, folię itd.) z wykorzystaniem odpowiedniej techniki drukarskiej. Ten etap obejmuje także powielanie oryginalnego projektu.
• Postpress, czyli wykończenie druku – obejmuje bigowanie, laminowanie, składanie, klejenie, cięcie, oprawianie, a także pakowanie. Zwykle te czynności wykonuje się w introligatorni.

Zakłady poligraficzne – w odróżnieniu od zwykłych drukarni – oferują kompleksowe usługi drukarskie, czyli zajmują się projektem na wszystkich etapach jego powstawania. Wykwalifikowany poligraf musi więc posiadać wiedzę na temat całego procesu, a także wiedzieć, jakie rozwiązania techniczne może zaproponować klientowi, by sprostać jego oczekiwaniom i zrealizować projekt wysokiej jakości. Na szczęście możliwości nie brakuje.

Techniki do wyboru do koloru

Współczesna poligrafia może wybierać spośród wielu technik drukowania. Podstawowy podział uwzględnia:

• druk płaski – technika, w której matryca (forma drukowa) jest równa, czyli jej miejsca drukujące i niedrukujące znajdują się na jednym poziomie;
• druk wypukły – to najstarsza technika drukarska, farba graficzna nakładana jest na wypukłe miejsca drukujące na matrycy i zostaje odbita na materiale;
• druk wklęsły – w tej technice miejsca drukujące znajdują się poniżej tych niedrukujących, a farba drukarska nakładana jest na całą formę. Później, z miejsc niedrukujących, jest zbierana specjalnym urządzeniem (raklem), a farba, która została w zagłębieniach, nakładana jest na materiał. 

Z wymienionych powyżej najpopularniejszy jest druk płaski i obecnie oferuje wiele różnorodnych metod drukowania. Wśród tych najważniejszych wymienić należy druk cyfrowy, offsetowy oraz solwentowy.

Druk cyfrowy tworzy obraz bezpośrednio na podłożu za pomocą danych z komputera. To technika idealna do niskich nakładów i szybkiej realizacji. Daje też możliwość swobodnej edycji poszczególnych elementów projektu oraz personalizacji zamówienia.

Offset wykorzystuje technologię naświetlania matryc i pozwala na drukowanie dużych nakładów w krótkim czasie, jest więc opłacalny przy druku minimum kilkuset sztuk materiału.

Druk solwentowy wykorzystuje tusze na bazie rozpuszczalników organicznych, co pozwala na pracę z praktycznie wszystkimi rodzajami podłoża. Ponieważ wydruki solwentowe są bardzo wytrzymałe, ale też toksyczne, tę technikę wykorzystuje się głównie do druku wielkoformatowego do użytku zewnętrznego.

Wśród nietypowych, ale zyskujących popularność technik warto wyróżnić druk UV oraz sitodruk. Ten pierwszy służy głównie do tworzenia projektów wielkoformatowych, z uwagi na dużą odporność na ścieranie i działanie czynników zewnętrznych. Wykorzystuje tusze polimerowe i utrwalanie światłem UV.

Sitodruk jest bardzo specyficzną metodą, ponieważ polega na nakładaniu tuszu pod wysokim ciśnieniem przez szablon i gęstą siatkę, która może być wykonana z metalu, poliestru lub nylonu. Ta technika jest chętnie wybierana przez rękodzielników do wykonywania nadruków na ceramice czy tkaninach.

Jakie projekty zlecić poligrafowi?

Praktycznie wszystko, co można w ten czy inny sposób wydrukować. Książki, czasopisma, gazety, ulotki, plakaty, katalogi, materiały informacyjne, etykiety i opakowania, kalendarze, notesy, zaproszenia. Wszystkie projekty z zakresu druku wielkoformatowego, czyli banery, billboardy, citylighty, roll-upy. Dodatkowo druk na tkaninach, foliach samoprzylepnych, ceramice i kartonach. Możliwości wydają się nieskończone.