Druki samokopiujące to specjalny rodzaj blankietów składających się z kilku warstw. Zasada działania jest prosta – tekst napisany na górnej warstwie jest automatycznie kopiowany na wszystkie dolne.
Technologia została opracowana przez amerykańską firmę National Cash Register w 1954 roku. Wynalazek szybko stał się bardzo popularny, szczególnie w firmach, w których ręcznie wypełnia się różnego rodzaje formularze.
Technologia kopiowania pisanego tekstu na kilku warstwach opiera się na zastosowaniu trzech różnych rodzajów papieru ze specjalną warstwą mikrokapsułek nałożoną z jednej lub z dwóch stron. Pod naciskiem długopisu podczas pisania mikrokapsułki ulegają zniszczeniu, zachodzi reakcja między uwolnionymi składnikami i odpowiednie miejsca na druku ciemnieją. W ten sposób tworzona jest kopia tekstu znajdującego się na górnej warstwie.
Formularze samokopiujące wypełniane są ręcznie lub na drukarkach igłowych. Drukarki laserowe i atramentowe nie współgrają z tą technologią. Maksymalna liczba warstw zalecana przez producentów to nie więcej niż 5 dla ręcznego napełniania i nie więcej niż 6 dla drukarki. Wynika to z trudności w rozszyfrowaniu tekstów na coraz dalszych warstwach.
Druki samokopiujące wykonywane są, w zależności od wielkości nakładu, metodą druku offsetowego lub risograficznego. Ta druga opcja jest korzystna w przypadku niewielkiej ilości formularzy. Arkusze wykorzystane w drukach są zwykle dość cienkie, co jest konieczne, aby można było użyć kilku warstw. Jednocześnie górny i dolny arkusz są grubsze. Najczęstsze formaty samokopiujących formularzy to A5 i A4. Aby zapewnić maksymalną dokładność wyrównania obrazu na drukach, konieczne jest zachowanie wielkości pól informacyjnych w granicach co najmniej 2 × 2 cm. Kolor poszczególnych warstw może być niebieski, zielony, żółty, różowy lub biały.
Istnieją również nietypowe rodzaje papieru samokopiującego, na których można skopiować tekst ze zwykłej kartki papieru. Innym wariantem są arkusze mające na powierzchni tzw. martwe strefy, w których nie wykonuje się kopiowania. Efekt ten uzyskuje się poprzez dezaktywację warstwy mikrokapsułek specjalną farbą.
Druki samokopiujące wykonane są z papieru wielowarstwowego. Tradycyjnie drukowane są w jednym odcieniu z dodatkową numeracją lub perforacją. Oryginał znajduje się na górze, a 1, 2 lub 3 kopie znajdują się pod nim. Większa liczba warstw jest rzadko spotykana.
Zestaw składa się z kilku arkuszy:
Papier samokopiujący najczęściej stosuje się do różnych formularzy, które wykorzystywane są w codziennej pracy biurowej – umowy, faktury, paragony, listy przewozowe, akty itp. Znacznie ułatwiają ciężką, monotonną pracę polegającą na ręcznym wypełnianiu dokumentów. Takie formularze są wykorzystywane w firmach księgowych, turystycznych, restauracyjnych, serwisach samochodowych itp. Zaletą ich stosowania jest brak konieczności stosowania kalk i kserokopiarek, co ogranicza koszty finansowe i czas.
Zdj. główne: AbsolutVision/pixabay.com
